Działalność notariuszy normuje ustawa z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie. Zgodnie z ustawą notariusz jest osobą zaufania publicznego i powołany jest do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną, przy czym czynności takie mają charakter dokumentu urzędowego.
Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz czuwa nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne i udziela stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej. Notariusz odmówi dokonania czynności notarialnej sprzecznej z prawem. Zachowuje w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności notarialne.
Czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej. Czynność notarialna może być dokonana również w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności. Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne.
Zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie, Notariusz dokonuje m.in. następujących czynności notarialnych:
- sporządza akty notarialne, w tym umowy sprzedaży nieruchomości/spółdzielczych własnościowych praw do lokalu, przedwstępne umowy sprzedaży, umowy darowizn, umowy deweloperskie, umowy działu spadków, umowy zniesienia współwłasności, umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu, umowy majątkowe małżeńskie (intercyzy), umowy o podział majątku wspólnego, ustanowienie użytkowania, służebności gruntowych, służebności osobistych, służebności przesyłu, ustanowienie hipotek, umowy dożywocia, umowy zamiany nieruchomości, umowy/statuty spółek/akty założycielskie spółek, umowy alimentacyjne, umowy o zrzeczenie się dziedziczenia, testamenty, akty poddania się egzekucji
- sporządza akty poświadczenia dziedziczenia
- sporządza poświadczenia:
- własnoręczności podpisu,
- zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem,
- daty okazania dokumentu,
- pozostawania osoby przy życiu lub w określonym miejscu
- spisuje protokoły, w przypadkach prawem przewidzianych Notariusz spisuje protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych. Ponadto Notariusz spisuje protokoły (w tym protokoły dziedziczenia) w celu stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i zdarzeń wywołujących skutki prawne a w szczególności stawiennictwa stron i złożonych przez nie oświadczeń, a także na żądanie strony stawającej – niestawiennictwa strony drugiej
- przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniądze i papiery wartościowe
- sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów
- sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów
- sporządza inne czynności wynikające z odrębnych przepisów
